Bron: investeerders.nl

Nederland is mede groot geworden door familiebedrijven. Jarenlang waren het deze bedrijven die wisten te groeien, domineren en zelfs internationaal alle markten wisten te veroveren. Bekende Nederlandse voorbeelden zijn Blokker, Zeeman en Van der Valk. Ook in het midden en kleinbedrijf zijn familiebedrijven enorm populair, meer dan de helft van alle bedrijven is een familiebedrijf. Al lijkt het de echte piek gehad te hebben. Er is niet altijd meer een familielid dat het familiebedrijf kan overnemen.

Eigenschappen van een familiebedrijf

Een bedrijf is een familiebedrijf als het voor meer dan 50% eigendom is van één familie, en tenminste twee leden van de directie lid zijn van deze familie. De familie moet beslissingsbevoegd zijn over de strategie en opvolging in het bedrijf.

Bij de meeste familiebedrijven zijn het familieleden die het bedrijf besturen en eigenaar zijn van het bedrijf. Na verloop van tijd kan dit veranderen. Wat eerst een echt familiebedrijf is kan door groei uiteindelijk deze status verliezen. Bij bedrijven als Heineken of Philips is een ‘gewone’ directie aanwezig die de dagelijkse zaken van het bedrijf waarneemt, en zijn er aandeelhouders die ook deels eigenaar zijn van het bedrijf. Alhoewel de familie werkzaam is in het bedrijf en de familie een duidelijke rol heeft in het succes van het bedrijf, kan het voorkomen dat bedrijven na verloop van tijd niet meer kunnen worden geclassificeerd als familiebedrijf.

Een familiebedrijf overnemen

Het overnemen van een familiebedrijf gaat juridisch niet veel anders dan andere bedrijfsovernames. In de meeste gevallen betreft het een aandelentransactie. Het bedrijf wordt omgezet of bestaat al uit de besloten vennootschap als ondernemingsvorm. Hierdoor is de persoon met de(meeste) aandelen de eigenaar. Het bedrijf kan dan worden gewaardeerd en de aandelen kunnen voor die prijs worden gekocht.

Emotioneel en financieel is het overnemen van een familiebedrijf vaak wel wezenlijk anders. Als het bedrijf binnen de familie blijft, gelden er vaak specifieke voorwaarden. De overname kan een gevoelige kwestie zijn. Zeker als er meerdere familieleden theoretisch gezien kans zouden maken op de overname. Fiscaal gezien is het aan te raden al 5 jaar voor de uiteindelijke echte overname te starten met de voorbereiding, maar mentaal gezien kan het ook geen kwaad om tijdig advies in te winnen.

Werkervaring en bedrijfskennis?

Over het algemeen wordt geadviseerd om de overname gefaseerd plaats te laten vinden. Zeker als het vertrouwen goed zit, bijvoorbeeld bij een overname van vader op zoon waarbij de vader uiteindelijk met pensioen gaat, kunnen overnames goed worden gefaseerd en blijken deze overnames procentueel enorm succesvol. De zoon kan, na eventueel een paar jaar externe werkervaring te hebben opgedaan, het bedrijf al leren kennen als de vader nog aan het roer staat. Door werkzaam te zijn op de verschillende afdelingen binnen het bedrijf leert hij het bedrijf zo van binnenuit kennen. Kennis over de bedrijfsvoering zorgt voor een flinke boost in de kans van slagen! Ook als de overname rond is en vader nog deels als adviseur verbonden blijft kan dit het succes stimuleren.

Kapitaal voor de overname?

Als het een overname betreft binnen de familie wordt er relatief weinig extern kapitaal gezocht. Investeerders en andere financiers brengen extra kosten als rente, dividend of in ieder geval extra administratie met zich mee, en in veel gevallen vindt de oude eigenaar de continuïteit en gezondheid van de onderneming net zo belangrijk als de nieuwe eigenaar. Vaak blijft de oude eigenaar deels als investeerder in de onderneming. Bijvoorbeeld als eigenaar van het pand, activa, of als kleinere aandeelhouder, om zo de overname beter betaalbaar te maken.

De overname kan dan in delen worden uitgevoerd. De nieuwe eigenaar kan activa of andere zaken zo stap voor stap terugkopen met de winst die uit de onderneming komt.

Als er wel extern kapitaal nodig is dan is het, door een goed eigen vermogen en vaak een langere historie met gezonde cijfers, goed mogelijk dit goedkoop en gemakkelijk te financieren met behulp van bijvoorbeeld banken. Investeerders wordt zelden de kans geboden om in een goed lopend familiebedrijf mee te financieren.